Waterpompen maakten het mogelijk om grote groepen van de bevolking van drinkwater te voorzien. Mensen in steden en dorpen die wat verder weg van natuurlijke waterbronnen lagen, hoefden geen kilometers meer af te leggen om water te halen. Daardoor konden nederzettingen sterk groeien.
Oude waterwerken
Al lang voordat er waterpompen waren, werden er putten geslagen om het grondwater te bereiken. Met een emmer en een katrol of met een hefboom kon het water omhoog worden gehaald – maar dit was een tijdrovende klus. Geavanceerder was de schroef van Archimedes, een principe dat al lang voor de uitvinder met die naam gebruikt werd. De beroemde Hangende Tuinen van Babylon maakten gebruik van dit principe, waarbij het water door het schuin geplaatste schroefmechanisme heen steeds hoger wordt gebracht. En de Romeinen bouwden de beroemde aquaducten, waarbij de zwaartekracht werd gebruikt om hoger liggend water uit de heuvels of bergen naar steden te vervoeren. Geen van deze mechanismes was een echte waterpomp, en allemaal hadden ze zo hun beperkingen.
Eerste echte waterpompen
De wet van de communicerende vaten en het principe van de zuigerpomp brachten de eerste echte waterpompen voort. Door de lucht uit een goed afgesloten buis weg te pompen met een hendel stijgt het water in die buis. Zo kan het grondwater aan de bodem worden onttrokken.
Vorderingen in metallurgie uit de renaissance zorgden ervoor dat er op grote schaal gietijzeren pompen konden worden gemaakt. In veel steden en dorpen werden waterpompen geplaatst, waardoor de stedelijke bevolking nu een betrouwbare voorziening van relatief veilig drinkwater kreeg. Toch bestond er altijd een kans dat het opgepompte water vervuild was. In de negentiende eeuw braken er cholera-epidemieën uit omdat vervuild water via de waterpompen als drinkwater weer omhoog kwam, met ernstige gevolgen.
Veel gietijzeren pompen, soms in monumentale stenen sokkels geplaatst, kun je nog terugzien in verschillende Europese steden. En ook veel eenvoudige ijzeren of messingen pompen zijn bewaard gebleven. Een foto van zo’n prachtige pomp staat geweldig in een fotoalbum van een citytrip naar een oude stad.
Moderne waterpompen
Er zijn tegenwoordig allerlei soorten machinaal aangedreven pompen, die op veel verschillende manieren worden gebruikt. Om de brandweer van bluswater te voorzien, om pekel vol met zout te winnen, en om scheepsruimen leeg te pompen van gelekt water bijvoorbeeld. En ook het drinkwater dat vandaag de dag uit de kraan komt wordt omhoog gepompt met waterpompen.
Deze pompen zijn dan geplaatst op plekken waar het grondwater door infiltratie in zandgrond al gezuiverd is. Het omhoog gepompte water wordt op verschillende manieren verder gezuiverd, zodat elk gezondheidsrisico uitgesloten is.